Οι Ακρίτες σε νέες περιπέτειες. Νέα έργα του Δημήτρη Σκουρτέλη εμπνευσμένα από την ακριτική ποίηση.

Ο νεαρός Διγενής όπως
περιγράφεται στα Έπη.

 

Ο Απρελάτης Τσαμαδός εμφανίζονταν 
κρατώντας ένα δέντρο όπου είχε κρεμάσει
τα θηρία που σκότωνε.
Αυτό φυσικά δεν είναι το γνήσιο έργο.
Είναι μια γελοιογραφική διασκευή του.

Ο Ακρίτας Κωνσταντάς
όταν ο ήλιος ήταν δυνατός
ξεριζωνε ένα δέντρο για να κάνει σκιά
 στο άλογό του.
Αυτό φυσικά δεν είναι το γνήσιο έργο.
Είναι μια γελοιογραφική διασκευή του.

Ο Ακρίτας ψάχνει την γυναίκα του που έχει απαχθεί.
Οι "Έλλενοι" δεν τον αφήνουν να περάσει το γεφύρι
κι αυτός δίνει τόπο στην οργή
περνώντας μια λίμνη.

Από το άσμα του Αρμούρη.
Ενώ ο νεαρός κοιμάται
ένας Σαρακηνός του κλέβει
το "ραβδίν" και το άλογο.

Από το άσμα του Αρμούρη.
Ο συνδυασμός του Έπους
και του βίου των
Τεσσαράκοντα δύο
Μαρτύρων του
Αμορίου, που υπήρξε
το ιστορικό γεγονός
που το γέννησε.

Ο Διγενής κι ο Χάρος

    "Ο Μαυροειδής κι ο Χάρος". Ακριτικό.
Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη.

Υπόθεση: Παρά το εκπληκτικό κάστρο
που χτίζουν οι αντρειωμένοι,
ο Χάρος τους παίρνει την αγαπημένη
του Μαυροειδή.
Αυτός παλεύει με τον Χάρο και χάνει.
Συντετριμμένος από την ήττα του,
ζητάει να ακολουθήσει την κοπέλα στον
Κάτω Κόσμο.
Ο Χάρος του περιγράφει
με μελανά χρώματα την κατοικία του...

                        

Το πουλάκι, στα ακριτικά τραγούδια, υμνεί τον ήρωα μέχρι τη μέρα που αναγγέλλει τον θάνατό του.
Τα Ελληνικά Δημοτικά τραγούδια διαπνέονται από βαθιά απαισιοδοξία, που συνδυάζεται με ύμνους στην χαρά της ζωής. Με λύπη βλέπω πολλούς σύγχρονους να διασκευάζουν τα παραδοσιακά τραγούδια προσπαθώντας να απομακρύνουν τα σκοτεινά σημεία. Αυτό δείχνει, πως αν και κληρονόμοι τους, δεν έχουν καμία σχέση με την πατρική ουσία, αλλά με το "ευτυχές τέλος" του Χόλυγουντ..

Οι Απελάτες ήταν ληστές των ανατολικών συνόρων του Βυζαντίου και μεγάλοι εχθροί των Ακριτών. Φαίνεται πως το όνομά τους δόθηκε γιατί "απήλαυναν" τις αγέλες των ζώων των χωρικών που έβοσκαν. Το κύριο όπλο τους, το πολεμικό ρόπαλο, πήρε το ίδιο όνομα. (Απελατίκι-ον) Στα ακριτικά έπη περιγράφονται πολυτελώς ενδεδυμένοι και πάνοπλοι, αν και αμφιβάλλω αν αυτή ήταν η πραγματικότητα. Πολλοί από αυτούς ήταν πρώην Ακρίτες που φτώχυναν. Στο έργο, ο υποψιασμένος θεατής μπορεί να αναγνωρίσει τους τρεις μεγάλους Απελάτες καπετάνιους, Φιλοπαππού, Κίνναμο και Γιαννάκη, ορκισμένους εχθρούς του Διγενή. Υπήρχε και γυναίκα Απελάτης, η Μαξιμώ, αλλά είχε ξεχωριστή ομάδα από τους τρεις προηγούμενους, οπότε δεν εικονίζεται εδώ, σε αυτήν την σκηνή όπου οι Απελάτες εξασκούν το ...επάγγελμά τους

Έργο Δημητρίου Σκουρτέλη, ημιτελές.

Ο παππούς του Διγενή στρατηγός Αντρόνικος Δούκας φεύγει από την Αυτοκρατορία προς τους Άραβες εξορισμένος "δια μούρτην στα φουσσάτα" (λόγω εξέγερσης στον στρατό) Η απουσία του παρουσιάζεται ως η αιτία της αρπαγής της κόρης του, μητέρας του Διγενή, από τον Εμίρη. Η υπόθεση της εξορίας του Στρατηγού στους Σαρακηνούς έχει πολλές αναλογίες με ιστορικά γεγονότα και μορφές και έχει περάσει στα Δημοτικά τραγούδια είτε ως έχει (άσμα του Παπάνου) είτε αντεστραμμένη, με τον γιο του στρατηγού να αιχμαλωτίζεται και να αναθρέφεται από Σαρακηνούς. (άσμα του γιου του Αντρόνικου)